Polonya bir Orta Avrupa ülkesidir. Atalarinin Vistula Nehri havzasina MÖ 2000'lerde yerlestikleri sanilmaktadir. 1386'da Litvanya Grandükü II. Wladyslaw Jagiello'nun Polonya Kraliçesi Jadwiga ile evlenmesiyle Litvanya-Polonya Birligi gerçeklesti. Bu evlilikle Polonya topraklari dört kez büyüdü ve Avrupa'nin en büyük devleti oldu.
1795'te Rusya, Avusturya ve Prusya'nin isgaliyle birlikte Polonya 123 yil boyunca Avrupa siyasal haritasindan silindi. Ancak bu süre zarfinda Osmanli Devleti tarafindan taninmaya devam etti.
Ülke I. Dünya Savasi sonunda 1918 yilinda bagimsizligini kazandi ancak 1939'da Nazi Almanya'si tarafindan tekrar isgal edildi. Naziler Polonya'da 1941'den itibaren çok büyük bir Yahudi soykirimi yapti. Nazi toplama kamplarinda 3 milyon Yahudi öldürüldü.
II. Dünya Savasi'ndan sonra Polonya bagimsiz bir devlet olarak yeniden Avrupa haritasinda yerini aldi. Ulusal Birlik Hükümeti'nin kurulmus olmasina ragmen hepsi savas sirasinda bagimsizlik mücadelesi vermis çesitli partiler arasinda anlasmazlik çikinca komünist bir cumhurbaskani seçildi. Polonya artik bir Demir Perde ülkesiydi.
1970'lerde ülke çapinda isçi direnisleri basladi. Bu arada 1978'de Polonyali II. John Paul papa seçildi. Papanin 1979'da Polonya'yi ziyareti sirasindaki karsilama törenleri yönetim karsiti gösterilere dönüstü.
1980'de Lech Walesa'nin önderliginde Dayanisma Sendikasi kuruldu ve kisa sürede bir muhalefet odagi durumuna geldi. 1990'da komünist rejim yikilarak demokratik sisteme geçildi.
2004 yilinda Avrupa Birligi Üyesi olan Polonya, 21 Aralik 2007'den bu yana Schengen Bölgesi üyesidir. Ülkenin baskenti Varsova, nüfusu 38 milyon, para birimi Polonya Zlotisi'dir.
Polonya'nin Baltik Denizinde uzun bir kiyisi bulunur. Bu denizden çikarilan kehribar, Polonya'nin önemli simgelerinden ve taslarindan biridir. Güneyde, Karpat Daglari Slovakya ile bir doruk çizgisi seklinde dogal sinir olusturur. Bu topraklarda kültür, sanat, edebiyat, bilim ve sporda birçok ünlü isim yetisti. 27 Polonyali Fizik, Kimya, Tip, Ekonomi, Edebiyat ve Baris dallarinda Nobel Ödülüne layik görüldü. Nicolaus Copernicus (Bilim adami-Astronom), Frederic Chopin (Piyanist), Adam Mickiewicz (Sair), Marie Curie (Fizikçi, Kimyaci), II. Jean Paul (Papa), Roman Polanski (Yönetmen), Olga Tokarczuk (Yazar), Robert Lewandowski (Futbolcu) Polonyali ünlülerden bazilaridir.
Bu kitap, ülkenin dogal ve tarihi zenginlikleriyle, bazi önemli sahsiyetlerini konu alan makalelerimden olusmaktadir. Bu yazilar online olarak Ekoloji ve Seb-i Yelda dergilerinde yayinlanmistir. Bu makaleleri kitabima almama izin veren dergi yöneticilerine tesekkürü borç bilirim.
Prof. Dr. Zafer Ayvaz
